Với cái tên khá “dị”, cơm âm phủ truyền thống của người dân Huế có gì đặc biệt. Cùng Bếp Nhà khám phá nhé.
Như đã giới thiệu, món cơm âm phủ là một món ăn truyền thống của Huế, món cơm này đã có từ lâu đời và gắn liều với nhiều điển tích. Khi thực khách tò mò về nguồn gốc tên gọi món ăn “cơm âm phủ”, người Huế kể lại rằng: Tương truyền món ăn độc đáo này bắt nguồn từ xa xưa, có một vị đức vua cải trang làm thường dân đi thăm thú khắp nơi, cho tới khi tối khuya ngài xin tá túc tại nhà của một bà góa già. Do hoàn cảnh rất cơ hàn, khó khăn nên bà góa già chỉ có thể dọn ra cho Ngài một chén cơm trắng cùng một vài loại rau xếp xung quanh. Chúng được đặt vào trong một chiếc đĩa để bên chiếc đèn dầu cho vua dùng. Vì đi bộ vi hành nên Vua vừa mệt vưà đói nên ăn một cách ngon lành hết sạch chén cơm của bà. Sau khi về cung, Vua cứ nhớ mãi mà sai đầu bếp chế biến lại món ăn dân dã đó để dâng lên vua. Sau đó, nhà vua đã đặt cho món cơm đó với cái tên là âm phủ.
Tuy nhiên, cũng có nhiều giả thuyết lại cho rằng cơm âm phủ được ra đời vào giai đoạn (1914 – 1918), có một doanh nhân tên là Tống Phước Kỷ sáng kiến mở ra. Quán của ông được dựng ở vùng đất vắng, thường mở tới khuya để phục vụ các khách chủ yếu là người đi xem múa, tuồng, hội, ca, … Trong quán đó chỉ được trang bị có một chiếc đèn dầu cháy leo lét, tuy nhiên, lại chỉ bán có một món cơm bình dân kiểu trộn: cơm trộn với rau củ quả, thịt nạc, , ăn kèm nước chấm đủ 5 màu (xanh, đỏ, trắng, vàng, đen) nên thực khách vui miệng mà gọi tên món cơm của quán ấy là cơm âm phủ.
Mỗi giả thuyết đều có một cái lý riêng, tuy nhiên, giả thuyết thứ hai được cho là rõ ràng và hợp lý hơn. Có lẽ, cái tên “âm phủ” được những người lao động làm công lam lũ đặt cho, điều này cũng được trình bày trong cuốn “Huế tản văn – Mộng mơ và ăn cay nói nặng”.
Theo dòng thời gian, món cơm âm phủ đã gắn liền với nhiều thế hệ người Huế, và thậm chí chúng còn xuất hiện nhiều trong văn chương:
“Muốn ăn cơm đĩa trữ tình
Có quán Âm Phủ ma rình phía sau”
Dù chúng có nguồn gốc như thế nào không còn quá quan trọng với người Huế nữa mà chỉ biết đây chính là một điểm nhấn ấn tượng trong ẩm thực Huế. Món cơm bình dân lạ tai này, ngày nay, đã trở nên phổ biến, không chỉ ở Huế mà còn xuất hiện ở nhiều vùng miền khác. Lần đầu tiên, khi thấy tên món ăn là “cơm âm phủ” trong thực đơn, ai cũng tò mò và muốn thưởng thức một lần. Và rồi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, thực khách thích thú vô cùng khi món ăn có cái tên “dị dị” lại pha chút rờn rợn ấy trông rất đẹp mắt và ngon vô cùng. Món ăn này ấn tượng đến từ sự tổng hoà của nhiều màu sắc trong một món ăn không chỉ cuốn hút bằng mắt và còn hấp dẫn ở vị giác nữa.
Chế biến món “cơm âm phủ” không hề khó,tuy nhiên, điều quan trọng là phải chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu như dưa leo, trứng chiên, chả giò, thịt nướng, tôm tươi rang… rồi khéo léo thái thành từng sợi nhỏ. Với cơm âm phủ truyền thống, người ta đặt một bát cơm trắng úp ở giữa, sau đó mới sắp xếp các nguyên liệu trên xung quanh thịt, tôm được đặt đối xứng, đan xen với rau củ quả. Trong món ăn đó, không phải chỉ phải tuân theo quy tắc sắp xếp mà quy tắc về chọn nguyên liệu cũng rất được chú trọng.
Đó chính là cơm thì phải được nấu từ gạo “xịn” thơm và dẻo, thịt phải được nướng trên bếp than củi .. tất cả những quy tắc khắt khe đó tạo nên sức hấp dẫn của cơm âm phủ vùng đất cố đô.
Cách ăn cơm âm phủ khác với cách thưởng thức món ăn thông thường của người Việt ở những khu vực khác, đó là chấm từng loại đồ ăn vào bát nước chấm. Nhưng để thưởng thức được hết những cái ngon của đầy đủ các hương vị trong món ăn, bát nước mắm chua ngọt phải được rưới đều và trộn với cơm, cùng các loại thức ăn trước khi đưa lên miệng.
Trước kia, món cơm âm phủ thường chỉ dành cho những tầng lớp người lao động đêm, vì tính chất công việc rất mất sức nên họ thường phải ăn no, chắc dạ thế mới đủ sức lực cho những giờ mưu sinh. Nhưng giờ đây, từ những người lao động phổ thông đến những người quyền chức cao trọng đều tìm đến món cơm này như một đặc sản của Huế. Món ăn ấy, được xuất hiện rộng rãi từ quán vỉa hè đến nhà hàng sang trọng cho nên khi tới Huế để tìm thấy một quán bán cơm âm phủ hoàn toàn không phải là một thử thách với thực khách. Là một món ăn rất Huế, vừa phảng phất phong cách cung đình, vừa giản dị, chắc chắn sẽ là một trải nghiệm ẩm thực ấn tượng cho bất kì ai.
Hãy cùng theo dõi những bài viết mới nhất của Bếp Nhà TV nhé:
- Để có công thức của những món ngon nhất
- Video cách làm món ăn vô cùng đơn giản & dễ hiểu
- Bách khoa món chay cho gia đình bạn
- Blog ẩm thực, khám phá ẩm thực quanh ta
